Kasteel Ampsen bij Lochem
20-05-2024 06:59
Dit is een van de mooiste en onbekendste kastelen van de Achterhoek
LOCHEM - Wie honderd jaar geleden een boek kocht over kastelen in Nederland had grote kans dat een foto van Ampsen op de cover prijkte. Het landgoed bij Lochem had grote landelijke bekendheid. Dat had waarschijnlijk ook te maken met de adellijke bewoners. De baronnen van Nagell hadden kasteel Ampsen precies vierhonderd jaar in bezit. Zij bekleedden vaak prominente functies in de Haagse politiek en aan de hof van de koning.
Tegenwoordig ligt Ampsen verscholen in het bosrijke coulisselandschap op een korte wandelafstand vanaf Lochem. Aan het begin van het landgoed is de kerktoren van het stadje nog heel dichtbij.
Vanaf een door hoge bomen omzoomd pad heeft de wandelaar een goed uitzicht op de achterkant van het statige huis. Veel dichterbij komt de bezoeker niet. Het voorplein van het kasteel wordt gescheiden van de openbare weg door een gracht.
Op het landgoed staat nog een aantal boerderijen met luiken in de kleuren van het kasteel. Die laten de eeuwenoude band zien tussen de pachtboeren en de kasteelheren.
Knus familiehuis
Kasteel Ampsen is nog steeds in bezit van de nazaten van de baronnen van Nagell. Het geslacht stierf in 1928 in mannelijke lijn uit en vererfde via de vrouwelijke tak. Vanaf 1980 zijn de jonkheren van Weede de bewoners van Ampsen.
De schilderijen van de verschillende generaties zijn overal in het kasteel te bewonderen. “Toch voelt het niet als een museum”, vertelt Marc van Weede. Bij hoge uitzondering leidt hij een cameraploeg van Omroep Gelderland rond in het kasteel. “Ik zit hier vaak heel gezellig met mijn familie in de zitkamer. Voor ons is Ampsen meer een knus familiehuis.”
Spaanse belegering
Bijzonder aan Ampsen is dat het kasteel al vanaf de middeleeuwen door overerving van de ene familietak naar de andere is overgegaan. In 1379 is in de archieven voor het eerst een vermelding van Ampsen te vinden. Het gaat dan om het slot dat later bekend stond als Oudenampsen.
De middeleeuwse burcht is bij een Spaanse belegering van Lochem verwoest tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Op dit moment is alleen een deel van de slotgracht nog te ontdekken in het landschap. Jonkheer van Weede laat twee vondsten zien die bij archeologische opgravingen boven water kwamen. “Dit is een kanonskogel die waarschijnlijk uit de Tachtigjarige Oorlog is. Deze vondst vind ik nog mooier. Het is een zonnewijzer uit de zestiende eeuw die ergens bij het oude kasteel te zien was.”
Badkamer in de hoektoren
In de late middeleeuwen stonden twee kastelen Ampsen vlak naast elkaar. De nieuwe burcht stond op de plek waar nu het huidige kasteel staat.
Na een grote brand halverwege de zeventiende eeuw ontstond een nieuw huis met twee haaks op elkaar staande vleugels. Daar is honderd jaar later nog een vleugel aan gebouwd. Het kleine hoektorentje is een toevoeging uit de twintigste eeuw. “Een oud-tante van mij had een badkamer nodig. Daar was weinig plek voor in het kasteel en toen is het torentje als oplossing bedacht”, vertelt Van Weede.
De watermolen Hackfort bij Vorden.
© Omroep Gelderland
Dag van het Kasteel
Tweede Pinksterdag is traditioneel de Dag van het Kasteel. Tientallen burchten en landhuizen openen de poorten voor bezoekers of organiseren speciale activiteiten. In het nieuwe tv-programma Dwars door Gelderland krijgen kijkers vanavond de kans om binnen te kijken in kasteel Ampsen.
Programmamaker en historicus René Arendsen reist van Rekken in de Achterhoek naar Rhenoy aan de Linge en bezoekt onderweg de mooiste historische bouwwerken langs de route. Voor de eerste etappe reist hij per Berkelzomp vanaf de Duitse grens naar kasteel Ampsen Lochem. Dwars door Gelderland is vanaf 17.15 uur te zien en wordt ieder uur herhaald.
Wie niet wil wachten, kan de uitzending nu al hier bekijken.
Ridders van Gelre is het geschiedenisplatform van Omroep Gelderland. Hier volg je het laatste nieuws over de Gelderse historie! Kijk op riddersvangelre.nl
Tip: iedere zaterdag organiseert Ridder René een exclusieve gratis rondleiding op een bijzondere locatie. Op bovenstaande pagina vind je een agenda met waar en wanneer je kunt langskomen.
Bron: Omroep Gelderland