Proefschrift van Jessica Oudenampsen
04-07-2024 15:05
‘Interdisciplinair onderwijs populair, maar onderzoek ernaar staat nog in kinderschoenen’
4 maart 2024 | Studenten die deelnemen aan interdisciplinair onderwijs leren hun eigen discipline beter zien en andere disciplines meer waarderen. Ondanks de populariteit van deze onderwijsvorm is de wetenschappelijke basis ervan nog smal en versnipperd, schrijft promovendus Jessica Oudenampsen (Radboud Universiteit). Zij identificeerde zeven ontwerpprincipes voor interdisciplinaire vakken en raadt aan om interdisciplinariteit onderdeel te maken van een basiskwalificatie onderwijs.
Het onderwijs van de toekomst is interdisciplinair, schreven meer dan tachtig wetenschappers vorig jaar in een ingezonden bijdrage op ScienceGuide. “Als samenleving krijgen we, nu en in de toekomst, steeds te maken met nieuwe ‘wicked problems’ die vragen om een discipline-overstijgende aanpak – op en over de grenzen van disciplines.”
Er wordt inderdaad vaak gesteld dat interdisciplinair onderwijs studenten kan leren om goed te reageren op complexe maatschappelijke problemen, maar veel onderzoek dat deze stelling kan onderbouwen is niet voorhanden, blijkt uit het proefschrift van Jessica Oudenampsen. Tijdens haar promotieonderzoek bij de Radboud Universiteit voerde ze onder andere een systematische review uit van het empirisch bewijs over de leeruitkomsten van interdisciplinair onderwijs, en destilleerde ze zeven ontwerpprincipes voor het vormgeven van dit soort programma’s in het hoger onderwijs.
Literatuur over interdisciplinair onderwijs ongeorganiseerd
Het onderzoek naar interdisciplinair onderwijs staat nog in de kinderschoenen, oordeelt Oudenampsen. “De literatuur die beschikbaar is, is ongeorganiseerd, wordt vaak verkeerd geïnterpreteerd of wordt niet herkend als zijnde interdisciplinair. Ook is er nog maar weinig empirisch onderzoek gedaan naar interdisciplinaire benaderingen.”
Het weinige onderzoek dat wel voorhanden is, suggereert dat interdisciplinair onderwijs de academische en disciplinaire betrokkenheid van studenten verhoogd. Studenten worden zich beter bewust van de waarde, principes en ideologieën van hun eigen discipline, en ontwikkelen meer bereidheid om daarin verder te studeren. Tegelijkertijd treedt een verandering van perspectief en perceptie op: studenten leren hun discipline beter in relatie tot andere disciplines zien en gaan ook studenten uit andere disciplines anders bekijken.
Beter zicht op waarde van andere disciplines
De resultaten uit de systematische review waren ook zichtbaar in een studie die Oudenampsen zelf uitvoerde bij een interdisciplinair vak over communicatie in de gezondheidszorg. Daaraan namen zowel medische studenten als communicatiestudenten deel. Uit gesprekken met negentien studenten bleek dat het vak niet alleen had bijgedragen aan het verbeteren van hun communicatievaardigheden, maar ook hun perspectief op communicatie veranderde. Studenten gingen de waarde, de toepasbaarheid en de wetenschappelijke basis van communicatie hoger waarderen.
Het interdisciplinaire vak in kwestie bood een combinatie van onderwijsactiviteiten en gaf studenten de vrijheid om te ontdekken. Dat hielp bij het bereiken van de leeruitkomsten, schrijft Oudenampsen. “Door de interdisciplinaire opzet was er in het onderwijs sprake van integratie van theoretische kennis en praktische vaardigheden.”
Verschil in zelfvertrouwen en status tussen opleidingen
In het tweede deel van haar promotieonderzoek ging de Nijmeegse promovendus op zoek naar ontwerpprincipes en mogelijke barrières voor de implementatie van interdisciplinariteit in het hoger onderwijs. Daartoe sprak ze met zes communicatiestudenten en zeven medische studenten die hadden deelnamen aan een nieuwe, interdisciplinaire minor. De studenten waren tenminste derdejaars.
Medische studenten en communicatiestudenten hadden verschillende epistemologische opvattingen, bleek uit die gesprekken. Waar communicatiestudenten de breedte van het interdisciplinaire vak waardeerden, ook als theorie en kennis niet meteen nut had voor hun studieprogramma, was de interesse van medische studenten minder breed. Zij waren dan ook minder gemotiveerd om interdisciplinair te leren. Communicatiestudenten waren daarnaast gewend aan theoretisch onderwijs, terwijl medische studenten theorie juist zagen als horde en reeds verkregen vaardigheden relevanter vonden. “Ik denk dat ze meer interesse hebben in de onderliggende theorie dan in de directe toepassing”, zei een medische student over communicatiestudenten.
Omslag Proefschrift Jessica, klik op afbeelding om te downloaden.
Bron: Science Guide , daar kun je haar proefschrift ook inzien.
Jessica Oudenampsen (O.14)